Budynki użyteczności publicznej, to wszystkie te obiekty, które przeznaczone są na potrzeby różnego rodzaju działalności, od jednostek administracyjnych, przez edukacyjne, medyczne, transportowe, po usługowe, sportowe, mieszkalne oraz wiele innych. Tego typu budynki wymagają zastosowania systemów gwarantujących pełne bezpieczeństwo przebywających w nich osób. Przed oddaniem do użytku, każdy obiekt spełniać musi normy przeciwpożarowe. Istotny jest zatem nie tylko sam projekt, ale także zastosowane rozwiązania wraz z doborem odpowiednich elementów wykończeniowych, do których zaliczają się drzwi oraz okna przeciwpożarowe podlegające restrykcyjnym normom bezpieczeństwa.
Funkcja drzwi i okien przeciwpożarowych
Podstawową funkcją, jaką spełniają drzwi oraz okna przeciwpożarowe, jest tworzenie bariery dla ognia, niebezpiecznej wysokiej temperatury oraz trującego dymu. Polskie prawo w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie wyraźnie określa klasy odporności odnoszące się do odporności ogniowej, izolacyjności przed ogniem podczas pożaru, a także szczelności przed dymem.
Innym niezwykle ważnym zadaniem drzwi i okien jest zapewnienie pełnego bezpieczeństwa podczas ewakuacji budynku w wypadku wystąpienia pożaru. Nie można także zapomnieć, że drzwi zabezpieczają nie tylko przed rozprzestrzenianiem się ognia, ale także, na codzień, stanowią barierę przed dostępem osób niepowołanych do danej przestrzeni.
Niezbędne wymagania i normy prawne
Drzwi oraz okna przeciwpożarowe instalowane w budynkach użyteczności publicznej muszą posiadać odpowiednie wymiary oraz być odpowiednio rozmieszczone, by umożliwiać płynną ewakuację. Ważne jest to przede wszystkim w przypadku drzwi, gdyż to przez nie w głównej mierze przeprowadzana jest ewakuacja. Drzwi w obiektach, w których ewakuacja może objąć więcej niż 300 osób, muszą posiadać dźwignię antypaniczną. Każdy budynek spełniać musi określone warunki techniczne, takie jak ognioodporność ściany. Drzwi natomiast powinny posiadać połowę wartości, jaką charakteryzują się ściany przeciwogniowe tworzące obiekt. Ognioodporność drzwi przedstawiana jest w klasach, których wartość wynosić może od El 30 do El 120, przy czym E odnosi się do szczelności ogniowej, a l do izolacyjności przed wysoką temperaturą. Drzwi ppoż wyposażane są także w systemy otworów, które samoczynnie zamykają się w przypadku wybuchu pożaru.
Drzwi oraz okna przeciwpożarowe muszą także być w pełni zgodne z normami, jakie spełniają standardowe drzwi, których to wymagania zależą od miejsca, w jakim zostaną zainstalowane. Okna i drzwi zewnętrzne spełniać muszą normę PN-EN 14351-1+A1:2010; natomiast dla okien i drzwi wewnętrznych wypełniona być musi norma PN-EN 14351-2:2018-12.
Normy dotyczące wykorzystanych surowców w produkcji zabezpieczeń
W drzwiach oraz oknach przeciwpożarowych często instalowane jest szkło. Rozwój technologii produkcji szkła pozwala na tworzenie materiału, który charakteryzuje bardzo wysoka wytrzymałość mechaniczna, odporność na substancje chemiczne, ekstremalne czynniki zewnętrzne w tym bardzo wysokie temperatury, a nawet bezpośrednie wystawienie na działanie ognia. Szkło posiadające wiele warstw może powstrzymywać ogień nawet przez około dwie godziny. Surowiec, który ma zostać wykorzystany w produkcji drzwi i okien ognioodpornych, również podlega restrykcyjnym wymaganiom.
Szkło ognioodporne spełniać musi normę PN-EN 14600:2009 (norma odnosi się do całej konstrukcji). Dopuszcza się także pewne zmiany w oszkleniu, które także są warunkowane przepisami zawartymi w tej normie. Zmiany te mogą zostać wprowadzone wyłącznie jeżeli materiały spełniają inną normę – PN-EN 1634-1:2008 (norma badawcza – odnosi esię do całej konstukcji przeciwogniowej). Przepisy prawa dbają o bezpieczeństwo osób, które mogą znaleźć się w sytuacji zagrożenia, dlatego też od obiektów oraz ich elementów wymaga się zgodności ze wszystkimi normami bezpieczeństwa. Restrykcyjne wymagania spełnić muszą także systemy przeciwpożarowe.
Inne kryteria bezpieczeństwa
Ochrona przeciwpożarowa w budynkach użyteczności publicznej obliguje do wdrożenia szeregu rozwiązań, których ważnymi elementami są okna oraz drzwi ppoż. Już na etapie planowania pamiętać należy, że zabronione jest wykorzystanie drzwi podnoszonych oraz obrotowych, gdyż zdecydowanie utrudniają one ewakuację w przypadku pożaru. Przepisy dopuszczją użycia drzwi rozsuwanych, jednakże precyzyjnie określają ich uwarunkowania konstrukcyjne.
Rozsuwane drzwi przeciwpożarowe mają być otwierane nie tylko automatycznie, ale muszą dawać taką możliwość także ręcznie. Tego typu drzwi nie mogą być blokowane. W przypadku pożaru natomiast, powinny otwierać się automatycznie i pozostawać stale otwarte (ważna jest tu synchronizacja z czujnikami wykrywania dymu). Drzwi przeciwpożarowe pozostają pod stałą opieką serwisową specjalistów, by na wypadek zagrożenia spełniły swoje najważniejsze funkcje.